Οι πολιτικάντηδες της δεξιάς του κεφαλαίου έχουν πάρει το μαθηματάκι τους από τον κύκλο αγώνων του 2006-2007 και το τότε ναυάγιο της αναθεωρητικής διαδικασίας. Τότε πίστευαν πως είχαν τις ευρύτερες πλειοψηφίες και τις απαραίτητες συναινέσεις για να ξηλώσουν το άρθρο 16 και ως απάντηση πήραν ένα τεράστιο φοιτητικό κίνημα που οδήγησε στην άρση της συναίνεσης του ΠΑΣΟΚ (τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης). Καταφεύγουν, λοιπόν, σήμερα σε λαθροχειρίες, αξιοποιώντας παραπλανητικά το άρθρο 28, σύμφωνα με το οποίο το «ευρωπαϊκό δίκαιο» υπερισχύει του εθνικού, και ιδού «αίρεται» ο συνταγματικός φραγμός και εγένετο το «Ελεύθερο Πανεπιστήμιο»! Αυτό θα περιλαμβάνει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων (ως παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων) και παρεμβάσεις για τα δημόσια πανεπιστήμια, όπως την απελευθέρωση των ΕΛΚΕ από τη «γραφειοκρατία» με λιγότερο κρατικό έλεγχος, την «προσέλκυση διεθνούς πελατείας», τη «χρηματοδότηση καινοτόμων ιδεών από ιδιωτικά funds».
Αν οι αστοί πολιτικοί, οι μεσοαστοί ψηφοφόροι τους, που θέλουν να σκάνε φράγκα για τα πτυχία των γόνων τους, τα τμήματα του κεφαλαίου που πανηγυρίζουν μπροστά στις δυνατότητες υψηλής κερδοφορίας που ανοίγει η ιδιωτικοποίηση της ανώτατης εκπαίδευσης (βλ. μεταξύ άλλων αεριτζήδες των ΚΕΚ και των ΙΕΚ) και τα διάφορα δημόσια πρόσωπα-μαϊντανοί επιστρατευμένα σε έναν επικοινωνιακό καταιγισμό, τάσσονται υπέρ της λειτουργίας των ιδιωτικών ή με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια πανεπιστημίων,
απέναντί τους είμαστε όσες και όσοι δεν πιστεύουμε ότι η επιτυχία στη ζωή συνίσταται στο να μαζεύεις πτυχία, όσες και όσοι υπερασπίζουμε τον απομυστικοποιημένο δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστημίου, με την έννοια που θα διευκρινίσουμε παρακάτω.
Το θέμα εν πολλοίς είναι για ποιο λόγο υπερασπιζόμαστε τον (από το 1964) δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστημίου, τασσόμαστε ενάντια στην πανεπιστημιακή αστυνομία και τους σεκιουριτάδες και τον πειθαρχικό νόμο Κεραμέως του 2021.
Όχι, βέβαια, γιατί πιστεύουμε ότι το καπιταλιστικό πανεπιστήμιο παρέχει «ίσες ευκαιρίες μόρφωσης και ανέλιξης». Τίποτα τέτοιο δεν συμβαίνει! Αντίθετα τα παιδιά διαγωνίζονται και πατάει ο ένας πάνω στην άλλη στις πανελλαδικές εξετάσεις, εξαργυρώνοντας τα χιλιάδες ευρώ που επένδυσαν οι γονείς τους για να «επιτύχουν» μέσα από ολοένα σκληρότερες μεθόδους επιλογής σε ένα πανεπιστήμιο που δεν περιμένει την τωρινή παράκαμψη του άρθρου 16 για να γίνει επιλεκτικό ή επιχειρηματικό. Όταν κάποια χρειάζεται να πληρώνει τρία χρόνια φροντιστήρια/ιδιαίτερα μαθήματα για την είσοδό της στο σημερινό δημόσιο «δωρεάν» πανεπιστήμιο, τότε οι «ολοένα και μεγαλύτεροι ταξικοί φραγμοί» και η «όλο και δυσκολότερη δυνατότητα φοίτησης για τα λαϊκά στρώματα» είναι ήδη εδώ.
Ο λόγος που πάμε κόντρα στα μη-κρατικά-φτηνιάρικα-παραμάγαζα των ξένων πανεπιστημίων (σιγά μην ανοίξει το «Κολάμπια» παράρτημα στην Ελλάδα!) δεν είναι γιατί θεωρούμε ότι θα «υποβαθμιστούν τα πτυχία μας» και θα εξισωθούν με αγορασμένα από «το κάθε λογής ίδρυμα – κολλέγιο – ιδιωτικό ΑΕΙ». Δεν τρέφουμε την ψευδαίσθηση ότι η ποιότητα στο πρόγραμμα σπουδών του δημόσιου πανεπιστημίου κάνει τα πτυχία ανταγωνιστικά. Ξέρουμε πολύ καλά ότι η ιεραρχική κατανομή του εργατικού δυναμικού επιτυγχάνεται μέσα στην πραγματικότητα της αγοράς εργασίας. Η αδυναμία (πλήρους) σύνδεσης του πανεπιστημίου με την παραγωγή ως μια από τις όψεις της κρίσης του εκπαιδευτικού συστήματος έχει τη βάση της στην κρίση των καπιταλιστικών κοινωνικών σχέσεων συνολικά, συνεπώς η αναντιστοιχία πτυχίων-καριέρας δεν μπορεί, φυσικά, να αρθεί με τη μονοπώληση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης από το κράτος, όπως θα ήθελαν μερικοί/ές να πιστέψουν.
Ξέρουμε ότι αν είναι κάτι να υποτιμηθεί στο δημόσιο εκπαιδευτικό εργοστάσιο με την ίδρυση ανταγωνιστικών ιδιωτικών ΑΕΙ, αυτό θα είναι οι ήδη υποβαθμισμένοι μισθοί των διδασκόντων. Οι εργασιακές σχέσεις θα ελαστικοποιηθούν κι άλλο, οι συνθήκες εργασίας θα είναι αναμφίβολα χειρότερες και το δημόσιο πανεπιστήμιο θα απαξιώνεται συνεχώς με συγχωνεύσεις ή καταργήσεις τμημάτων, μειώσεις προσωπικού, ανεπάρκεια υποδομών και συμπράξεις με ιδιωτικούς φορείς, ώστε το κράτος συν τω χρόνω να περικόψει ακόμα περισσότερο την κρατική χρηματοδότηση στα δημόσια πανεπιστήμια (-70% την τελευταία 15ετία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση) στο όνομα της λεγόμενης ισοτιμίας στην αγορά. Και αυτό θα γίνει, βέβαια, αξιοποιώντας το εργαλείο της αξιολόγησης και της επιχειρηματικοποίησης.
Εναντιωνόμαστε, επιπλέον, στην ίδρυση ιδιωτικών και με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια πανεπιστημίων γιατί συμμεριζόμαστε, εύλογα, την εκπεφρασμένη βάσιμη ανησυχία ότι το κράτος επικαλούμενο λόγους «υγιούς ανταγωνισμού» («δεν γίνεται αλλού να πληρώνει το κράτος και αλλού οι ίδιες οι φοιτήτριες»…) θα επιχειρήσει να επιβάλει δίδακτρα και στις δημόσιες προπτυχιακές σπουδές.
Αλλά δεν βρίσκεται ούτε σε αυτό το σημείο ο κύριος άξονας που κινεί τις αντιστάσεις μας.
Για μας πρώτα και κυριότερα ιδιωτικό πανεπιστήμιο σημαίνει αποστειρωμένο πανεπιστήμιο. Πεποίθησή μας είναι ότι ο χώρος των πανεπιστημίων δεν ανήκει αποκλειστικά στις φοιτήτριες και τους φοιτητές. Τουναντίον αποτελεί κατεξοχήν πεδίο προλεταριακής επικοινωνίας και δράσης ενάντια στο κεφάλαιο και το κράτος του και αυτό το νόημα παίρνει ο δημόσιος και δωρεάν χαρακτήρας του πανεπιστημίου, το νόημα της ελεύθερης πρόσβασης στους χώρους και τις υποδομές του, το νόημα της κοινωνικής χρήσης του από διαφορετικά υποκείμενα που δεν σχετίζονται με το πρόγραμμα σπουδών των ΑΕΙ. Αναγνωρίζουμε και εμείς, όπως και το κράτος που επιχειρεί (και) για αυτόν τον λόγο να εγκαθιστά συνεχώς διαδικασίες καθημερινού ελέγχου και επιτήρησης της φοιτητικής καθημερινότητας, ότι τα πανεπιστήμια είναι εν δυνάμει κέντρα αγώνα, ενάντια όχι μόνο στην εκπαιδευτική αναδιάρθρωση του καπιταλιστικού πανεπιστημίου, αλλά ενάντια στην καπιταλιστική αναδιάρθρωση που αφορά ευρύτερα κοινωνικά κομμάτια. Η εκπαίδευση –ειδικά η ανώτατη που αποτελεί κεντρικό πεδίο κοινωνικών συγκρούσεων και κοινωνικών προσδοκιών, αφού είναι στενά συνδεδεμένη με τον χώρο της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής ασφάλισης – όπως και η υγεία είναι βασικοί τομείς της προλεταριακής αναπαραγωγής στους οποίους αποτυπώνονται οι συλλογικές μας κατακτήσεις και επομένως ο πραγματικά δωρεάν χαρακτήρας τους μας αφορά όλες και όλους ανεξαρτήτως κλάδου και θέσης στην παραγωγή.
Είναι σαφές ότι πανεπιστήμια με μπάρες, μαγνητικές κάρτες ή QR codes, κάμερες, μπάτσους-οππι και σεκιουριτάδες δεν προσφέρονται σε καμία περίπτωση για κινηματική δραστηριοποίηση είτε των φοιτητ(ρι)ών-πελατών στα πανεπιστήμια-καταστήματα είτε αγωνιστικών «εξω»πανεπιστημιακών μειοψηφιών. Εμπειρία από τον ρόλο που έρχεται να επιτελέσει το ιδιωτικό πανεπιστήμιο και οι νέες περιφράξεις που φέρνει μαζί του έχουμε ήδη εδώ και χρόνια από τη μέση εκπαίδευση. Σε ποιο ιδιωτικό σχολείο ή σε ποιο φροντιστήριο είδαμε ποτέ αποχές, διαμαρτυρίες μαθητριών ή μαθητικές καταλήψεις; Η τυχόν ανάπτυξη ιδιωτικών ΑΕΙ θα συντελούσε στην επιβολή και παγίωση ενός βαθύτερου αυταρχικού πλαισίου λειτουργίας ενάντια στις ριζοσπαστικές προλεταριακές τάσεις. Οι όροι ανάπτυξης αγώνων θα είναι πολύ δύσκολοι, οι φοιτητές /φοιτήτριες θα είναι πελάτες που θα αδυνατούν να κριτικάρουν τα ερευνητικά προγράμματα για λογαριασμό του κεφαλαίου, του στρατού ή της δημόσιας τάξης που διεξάγονται στο εσωτερικό του. Αλλά και οι όροι πολιτικής κοινωνικοποίησης δεν θα πηγαίνουν πίσω : τέρμα τα στέκια, οι αφισοκολλήσεις και οι βαψιματικές, τέρμα οι πειρατικές προβολές, οι συλλογικές κουζίνες και τα πάρτι, τέρμα τα σούρτα φέρτα μετά τις 9μμ… Είναι ενδιαφέρον ότι όλα αυτά που ποινικοποίησε (μέχρι και με διαγραφή φοιτητ(ρι)ών) ο πειθαρχικός νόμος της Κεραμέως του 2021 μπαίνουν σήμερα στο τραπέζι πιο ρεαλιστικά στο φόντο του ιδιωτικού ή με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια πανεπιστημίου, ενώ η πανεπιστημιακή αστυνομία και οι σεκιουριτάδες που η φοιτητική κοινότητα ακύρωσε με τις πρόσφατες κινητοποιήσεις της ξαναέρχονται από την πίσω πόρτα (ή μήπως από την κυρία είσοδο, ενώ εμείς θα την κάνουμε όπως-όπως;)!
Όσο το πανεπιστήμιο (θεσμός που εξ ορισμού βρίσκεται στην υπηρεσία του καπιταλιστικού κράτους και της καπιταλιστικής ανάπτυξης) παραμένει δημόσιο και δωρεάν (με την έννοια που προαναφέρθηκε), υπάρχει ένα πιο πρόσφορο έδαφος για την αμφισβήτηση του ρόλου του σε μια καπιταλιστική κοινωνία μέσω της κατάληψης των υποδομών του από εξωφοιτητικά στοιχεία, τη διοργάνωση μαθημάτων αυτομόρφωσης και πάσης φύσεως πολιτικών εκδηλώσεων, την αποκάλυψη των βιοπολιτικών δραστηριοτήτων του κλπ. Γι αυτό και τώρα τα πανεπιστήμια μπορούν και γίνονται πεδία αγώνα ενάντια στην ιδιωτικοποίησή τους, με τους/τις καταληψίες φοιτητές/τριες να αμφισβητούν στην πράξη τον πειθαρχικό νόμο του 2021, κόντρα στους ανοιχτοσχολάκηδες και τους παρτάκηδες (κρατάμε βέβαια μια πισινή για το αν θα συνεχιστεί ο αγώνας και μέσα στην εξεταστική).
Υπερασπιζόμαστε τους χώρους του δημόσιου πανεπιστημίου ως οικειοποιήσιμους δημόσιους χώρους και πεδία διεκδίκησης και έμπρακτης προλεταριακής κριτικής, δηλαδή για τους ίδιους ακριβώς λόγους που στη διάρκεια της επιβολής των λοκντάουν διεκδικούσαμε να μένουν ανοιχτοί: για να στεγάζουν τις συνελεύσεις, τις εκδηλώσεις και τις καταλήψεις μας, τόσο των φοιτητ(ρι)ών όσο και των «εξω»πανεπιστημιακών, για την ανάπτυξη (πανεπιστημιακών και όχι μόνο) αγώνων που θα συμβάλλουν στην κρίση πειθάρχησης, ενάντια στο πανεπιστήμιο-εργοστάσιο της εξειδικευμένης, διαιρεμένης εργατικής δύναμης, του πιο σημαντικού εμπορεύματος.
Ένα πανεπιστήμιο δωρεάν είναι ανοιχτό στις κοινωνικές προσδοκίες και απαιτήσεις οι οποίες επειδή δεν μπορούν να ικανοποιηθούν στα πλαίσια του καπιταλιστικού συστήματος στρέφονται κατά του ίδιου του συστήματος και για αυτό είναι συγχρόνως ανοιχτό και στην όξυνση των αντιφάσεων και των συγκρούσεων.
Ούτε κρατικά ούτε ιδιωτικά, όλα δημόσια και χαριστικά
Ενάντια στη δια βίου πιστοποίηση, αξιολόγηση και συλλογή πτυχίων
Ενάντια στην κλεισούρα της εξεταστικής
Μισθολογική εξίσωση προς τα πάνω των απολυτηρίων λυκείου με τα διδακτορικά
Σκατά στους καριερίστες και τους ανοιχτοσχολάκηδες
Συνέλευση ενάντια στη Βιοεξουσία και την Κλεισούρα,
Ιανουάριος 2024