“Τι γίνεται στις δουλειές μας; (απολύσεις, εξώθηση σε παραιτήσεις κλπ.)”
Εργάζομαι σε παν/μιο της Μεγ. Βρετανίας κι αυτό τον καιρό πραγματοποιώ εμπειρική έρευνα στην Ελλάδα. Η γενικότερη στάση των παν/μίων εκεί είναι να εξωθούν τους ερευνητές και τους διδάσκοντες σε απομακρυσμένη τηλε-εργασία, χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη σωματική ή ψυχική τους υγεία. Η κύρια απάντησή τους στα προβλήματα των ερευνητών/εργαζόμενων είναι να τους παρέχουν διαδικτυακά σεμινάρια, ομάδες ψυχολογικής στήριξης και well-being groups (sic), σπαμάροντας καθημερινά με emails. Αυτό επί της ουσίας είναι
παραπάνω δουλειά και στρες με χαρούμενο πρόσωπο. Κατά τη διάρκεια των μέτρων, οι πιο επισφαλείς (εργαζόμενοι σε χαμηλές βαθμίδες, διοικητικοί και διδακτορικοί που ‘χουν ξεπεράσει τα τρία έτη-χρόνο ολοκλήρωσης της έρευνάς τους) είτε δεν έλαβαν καμία απολύτως οικονομική στήριξη από το παν/μιο μας, είτε είδαν μειώσεις στις απολαβές τους, είτε σε κάποιες περιπτώσεις απολύθηκαν. Φυσικά η δικαιολογία είναι το μειωμένο budget εν μέσω κρίσης που κάπως πρέπει να καλυφτεί. Κάποιοι σύλλογοι ερευνητών έθεσαν αιτήματα γι’ αύξηση κατά τρεις μήνες των υποτροφιών/μισθών τους, τα οποία το παν/μιο αρνήθηκε. Μόνο ελάχιστοι ερευνητές με κρατικές υποτροφίες στη Μ. Βρετανία αντιμετωπίστηκαν κάπως πιο ευνοϊκά (με παράταση ας πούμε του χρόνου του διδακτορικού τους).
“Όσοι εργαζόμαστε ακόμα τι συνθήκες αντιμετωπίζουμε σήμερα; (μειώσεις μισθών, καθυστέρηση πληρωμών, ξεχειλωμένα ωράρια, αδήλωτες υπερωρίες, συμπεριφορές αφεντικών και ό,τι άλλο)”
Ως διδακτορικός ερευνητής, οι συνθήκες εργασίας εξαρτώνται κυρίως από τους επόπτες μου. Στην περίπτωσή μου η αντιμετώπιση είναι ευνοϊκή, ενώ οι ίδιοι έχουν πάρει άδεια κι αρνούνται εμμέσως πλην σαφώς να δουλέψουν υπό αυτές τις συνθήκες. Αυτό είναι μία περίπτωση όμως. Σε άλλες περιπτώσεις, ακόμη και σε περιπτώσεις νοσούντων από τον ιό, το παν/μιο απαιτεί να εργάζεσαι, αλλιώς μετά από κάποιες εβδομάδες εξαναγκάζεσαι σε leave of absence (διάλειμμα σπουδών) άνευ αποδοχών. Επίσης, οι ενημερώσεις που λαμβάνουμε καθημερινά είναι αντιφατικές, με αποτέλεσμα μεγαλύτερη ψυχολογική πίεση και επισφάλεια. Καμία σοβαρή ενημέρωση δεν έχει προσφερθεί ακόμη σε ερευνητές που κάνουν έρευνες πεδίου (εθνογραφικές, συνεντεύξεις κ.α.) για το πώς θα μπορούσαν να χειριστούν τις έρευνές τους ή να στηριχτούν υλικά από το παν/μιο. Είσαι κυριολεκτικά αφημένος στη μοίρα σου, ενώ οι προθεσμίες τρέχουν κανονικά.
“Πώς αλλιώς εκμεταλλεύονται τα αφεντικά το ξεχειλωμένο εργατικό δίκαιο εν μέσω κατάστασης εξαίρεσης; Μας υποχρεώνουν σε άδεια άνευ αποδοχών; Αλλάζουν μονομερώς τη σύμβαση από πλήρους απασχόλησης σε μερικής; Μας εκβιάζουν να τους δίνουμε μίζα από το κρατικό επίδομα για να μας δηλώσουν στο ΕΡΓΑΝΗ;”
Ασκούν πιέσεις, εφαρμόζουν νέα ελεγκτικά μέσα της εργασίας και του χώρου του παν/μίου (τεστ του ιού επί πληρωμή, κάμερες), προωθούν το κομμάτι της τεχνο-επιστήμης διαρκώς (σε email και καμπάνιες), κάνουν περικοπές κι απολύσεις, δικαιολογώντας τες λόγω καραντίνας. Είναι βέβαιο ότι αυτή η επίθεση στους ερευνητές/εργαζόμενους θα συνεχιστεί και μετά το πέρας της καραντίνας.
“Τι παίζει με τα μέτρα προστασίας στον χώρο εργασίας μας; Μας τα παρέχουν τα αφεντικά ή όχι; Τι γίνεται με τον συνωστισμό; Τι μέτρα έχουν λάβει; Μας ικανοποιούν; Τι θα θέλαμε εμείς οι ίδιοι; Όταν υπάρχει πιθανό κρούσμα πώς το αντιμετωπίζουν; Τι κάνουμε για να αντισταθούμε σε καταστάσεις που θεωρούμε ότι απειλούν εμάς και τους συναδέρφους μας;”
Για τους ακαδημαϊκούς ισχύει άρση κυκλοφορίας στην πανεπιστημιούπολη και παρότρυνση να μένουν σπίτι. Για πολλούς διοικητικούς και εργαζόμενους σε υπηρεσίες καθαρισμού, επισιτισμού κλπ. δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Άρα αναγκάζονται να πηγαίνουν στις δουλειές τους. Δε γνωρίζω τα μέσα προστασίας που παρέχονται.
“Μας έχουν αναγκάσει σε τηλεργασία; Σε τι διαφέρει το καθεστώς της τηλεργασίας από το προηγούμενο καθεστώς εργασίας; Τι προβλήματα μας δημιουργεί;”
Μεγαλύτερο ψυχομετρικό, βιομετρικό και ποσοτικό έλεγχο της εργασίας, διαμεσολαβημένη εκπαίδευση από τεχνοεπιστημονικά μέσα που δεν την κάνουν ποιοτικά καλύτερη, έλλειψη ανθρώπινης (αναλογικής) επαφής, περαιτέρω αλλοτρίωση (αίσθημα ότι η εργασία σου δε σου ανήκει), μονοτονία (εξαναγκάζεσαι να βρίσκεσαι όλη μέρα μπροστά από μια οθόνη), ατονία πνευματικών ικανοτήτων και κοινωνικών δεξιοτήτων, συναισθήματα ανεπάρκειας (όσο και να δουλεύεις δεν είναι αρκετό), αίσθημα πανοπτικού ελέγχου, ψυχικά προβλήματα όπως ανασφάλεια, άγχος και κατάθλιψη, αύξηση σωματικού βάρους και ψυχοσωματικά προβλήματα (δερματικά, κ.α.).
“Είμαστε ολοκληρωτικά εκτός εργασίας; Αν ναι, πώς τη βγάζουμε; Τι κάνουμε με το νοίκι και την καμπάνα των λογαριασμών;”
Συνεχίζω να πληρώνομαι γιατί εργάζομαι.
“Πώς βιώνουμε την κατάσταση αποκλεισμού μέσα στο σπίτι; α)Κάποιοι/ες/α ζουν μόνοι τους. Τι προβλήματα δημιουργεί αυτό σε αυτή τη συγκυρία; β) ΛΟΑΤΚΙ άτομα αναγκάζονται να συγκατοικούν με μια οικογένεια που τη νιώθουν καταπιεστική, ξένη και εχθρική. Πώς το βιώνεις αυτό; γ) Γενικά ο εγκλεισμός με την οικογένεια, γονείς-σύζυγο-παιδιά (ή άλλα άτομα με τα οποία συγκατοικείς) παλεύεται;”
Ο αποκλεισμός είναι βέβαιο πως δημιουργεί αισθήματα φυλάκισης. Κατά τ’ άλλα, είμαι από τους προνομιούχος που συζώ με τη σύντροφό μου και μπορώ να βγαίνω έξω λόγω κατοικιδίων. Δε μπορώ να πω το ίδιο για το στενό μου κύκλο, μέσα στον οποίο βρίσκονται πολλά άτομα με τρομαχτικά προβλήματα λόγω αναγκαστικής συμβίωσης 24/7 με την οικογένεια ή άλλους ανθρώπους με τους οποίους δημιουργούνται εντάσεις.
“Πώς την παλεύεις με τις δυσκολίες στη μετακίνηση (ή όποιες άλλες) με την εφαρμογή του στρατιωτικού νόμου; Επιστρατεύεις προλεταριακές/απείθαρχες πονηριές και στρατηγήματα; Τι είδους;”
Τα κατοικίδια προσφέρουν από μόνα τους μια καλή δικαιολογία να βγαίνεις. Κατά τ’ άλλα, έχω χρησιμοποιήσει και ψεύτικες δικαιολογίες όπως ότι πάω σε κηδεία, εάν θέλω να πάω σε μακρινή περιοχή.
“Πώς αντιμετωπίζουμε τον μενουμεσπιτισμό; Τι έχει αλλάξει στις κοινωνικές μας σχέσεις; Με τις ανησυχίες για τη διαχείριση της κατάστασης από το κράτος, τι γίνεται; Πώς τις μοιραζόμαστε; Πώς αντιστεκόμαστε στα κρατικά σχέδια;”
Εγώ προσπαθώ να ‘μαι κοντά με ανθρώπους στον κύκλο μου με κάθε τρόπο. Από το να βρισκόμαστε συχνά, μέχρι του να φροντίζουμε ο ένας την άλλη. Μπαίνουμε σε μια λογική αλληλεγγύης δηλαδή κι αυτό έχει βοηθήσει πολύ τα πράγματα. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν περιορισμοί, όπως η πίεση της οικογένειας για κάποιους ή κάποιο μέλος ευάλωτης ομάδας στο σπίτι που ζούνε, που τους εγκλωβίζουν αναγκαστικά περισσότερο σπίτι και τη μοναξιά.
“Υπάρχει αλληλεγγύη στον περίγυρο και τις γειτονιές; Υπάρχουν άλλα άτομα που έχουν ανάγκη τη βοήθειά μας(ψώνια, φάρμακα); Έχουμε εμείς ανάγκη από τη βοήθεια των γύρω μας;”
Στην περιοχή που μένω δε θα ‘λεγα πως υπάρχει τόση αλληλεγγύη σε επίπεδο γειτονιάς. Υπάρχουν παρ’ όλα αυτά πολλές ανάγκες σε επίπεδο γνωστών, που είτε μένουν αφρόντιστες, είτε κάνουν τις ζωές των ανθρώπων πιο δυσάρεστες γιατί αναγκάζονται να ζήσουν με ελλείψεις (συναισθηματικές και υλικές).
“Σε καιρούς επιβεβλημένου από το κράτος εγκλεισμού τα ήδη υπάρχοντα προβλήματα με συμπεριφορές αντρίλας, βίας και κακοποίησης των γυναικών μέσα στο ίδιο το σπίτι τους οξύνονται. Έχουμε αντιληφθεί τέτοια φαινόμενα γύρω μας; Πώς τα αντιμετωπίζουμε;”
Έχω αντιληφθεί ένταση σε φιλικά σπίτια. Προσπαθούμε να στηρίζουμε τους ανθρώπους που είναι αναγκασμένοι να βιώνουν τέτοιες καταστάσεις και δεν είναι σε θέση να αντιδράσουν υπό τις περιστάσεις. Τους λέμε να ‘ρχονται σπίτι μας αν δε μπορούν να την παλέψουν και τους στηρίζουμε όπως μπορούμε (ψυχολογικά-οικονομικά).